သူ ဘာပြောခဲ့သလဲ

ပြည်သူကိုချမပြရဲသော ICJ မှာ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ပြောတဲ့စကားမြန်မာဘာသာပြန်ဆိုခြင်း

Mr President and members of the court, the troubles of Rakhine State and its population, whatever their background, go back into past centuries and have been particularly severe over the last few years.

(ဒီအပိုဒ်မှာတော့ ရခိုင်ပြဿနာဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ရာစုနှစ်များစွာထဲက ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ပြဿနာလို့ ပြောထားတာပါ။ ရာစုနှစ်ဆိုတာ နှစ် ၁၀၀ ကို ဆိုလိုတာဖြစ်လို့ ရခိုင်ပြဿနာဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၇၀၀၊၁၈၀၀ ပြည့်နှစ်တွေကတည်းက စဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ အဓိပ်ပါယျထှကျသှားစခေဲ့ပါတယျ။ ပြည်တွင်းက ပညာရှင်တွေမကြိုက်ကြပေမယ့် ဘင်တွေကတော့ တော်တော်ကြိုက်ကြ ပါတယ်။ )

Currently, an internal armed conflict is going on there between the Arakan Army, an organised Buddhist armed group with more than 5,000 fighters, and the regular Myanmar Defence Services.

(လက်ရှိအချိန်မှာ ဗုဒ္ဓဘာသာလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်တဲ့ AA နဲ့ မြန်မာ့တပ်မတော် ကြား လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ပွားနေပါတယ်လို့ ပြောထားတာပါ။ AA ကို ရခိုင် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့လို့ မသုံးဘဲ ဗုဒ္ဓဘာသာလက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့လို့ ဘာသာရေး ခေါင်းစဉ်တပ်ပြီး သုံးခဲ့တာကတော့ ထူးဆန်းပါတယ်။)

Britain did not lose control over what is today Maungdaw township during World War II. From September 1942, a number of local Muslim families offered fighters to the British irregular V-Force set up to collect intelligence and to initially absorb any Japanese advance. Many Muslims gave their lives in combat against the Japanese in Rakhine.

(ဒါကတော့ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်တုန်းက ဘင်မွတ်စလင်တွေ မောင်တောနယ်ဘက်မှာ ဗြိတိန်ဘက်က အသက်ပေးပြီး ကာကွယ်ပေးခဲ့ဖူးပါတယ်လို့ ပြောထားတာပါ။ ဘင်တွေရဲ့ အင်္ဂလိပ်အပေါ်ကျေးဇူးကို မြန်မာခေါင်းဆောင်တစ်ဦးက ကမ္ဘာသိအောင် ပထမဆုံးအကြိမ် သွားချီးကျူးပေးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။)

Myanmars Defence Services responded to the attacks of ARSA fighters by the use of ground forces. There were armed incidents in more than 60 locations.

(မြန်မာ့တပ်မတော်အနေနဲ့ ARSA တိုက်ခိုက်ရေးသမားတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို မြေပြင်တပ်ဖွဲ့တွေအသုံးပြုပြီး တုန့်ပြန်တိုက်ခိုက်ခဲ့တဲ့အတွက် နေရာ ၆၀ ကျော်မှာ လက်နက်ကိုင်တိုက်ခိုက်မှုတွေ ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ပြောထားတာပါ။ AA ကို ဗုဒ္ဓဘာသာလက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့လို့ သုံးခဲ့ပေမယ့် ARSA ကိုတော့ တိုက်ခိုက်ရေးသမား တွေလို့ပဲ သုံးထားပါတယ်..။ ရဲကင်း ၃၀ ကျော်ဝင်တိုက်ပြီး ဘင်ကလွဲရင် အကုန်သတ်၊အကုန်မီးရှို့ခဲ့တဲ့ ARSA ကို terrorist အကြမ်းဖက်အဖွဲ့လို့သာ သုံးသင့်ပြီး အဲလိုသုံးနှုံးမှသာ အမေရိကန်တို့ IS အဖွဲ့ကိုနှိမ်နှင်းတာတွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ပြနိုင်မှာပါ။ )

It may be worth noting that the use of air power in military operations was avoided as far as possible to minimise the risk of collateral damage. However, in one incident, in order to be able to extract a unit surrounded by hundreds of ARSA fighters, the use of a helicopter was required. There was shooting from the helicopter which resulted in fatalities, which may have included noncombatants.

( စစ်ဆင်ရေးတွေမှာ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေကို ရှောင်ရှားသင့်ပေမယ့် မြန်မာ့ တပ်မတော်အနေနဲ့ တပ်ဖွဲ့တစ်ခု ကို ကယ်ထုတ်နိုင်ဖို့ ရဟတ်ယဉ်အသုံးပြုခဲ့ကြောင်း၊ အဆိုပါ ရဟတ်ယဉ်ပေါ်က ပစ်ခတ်ခဲ့လို့ တိုက်ခိုက်ရေးသမားမဟုတ်တဲ့လူတွေ အပါအဝင် သေဆုံးမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်း ပြောထားတာပါ..။ တပ်မတော်တပ်ဖွဲ့တစ်ခုကို ကယ်ထုတ်တဲ့အချိန် အဲဒီအဖွဲ့အနားမှာဝိုင်းထားတဲ့ ဘင်တွေက တိုက်ခိုက်ရေးသမားတွေ မဟုတ်ပါဘူးလို့ ဘာကြောင့်ပြောခဲ့မှန်း နားမလည်နိုင်ပါဘူး။)

Mr President, it cannot be ruled out that disproportionate force was used by members of the Defence Services in some cases in disregard of international humanitarian law, or that they did not distinguish clearly enough between ARSA fighters and civilians. There may also have been failures to prevent civilians from looting or destroying property after fighting or in abandoned villages.

(တပ်မတော်အနေနဲ့ သာလွန်အင်အားနဲ့တိုက်ခိုက်ခဲ့တာကို မငြင်းပါကြောင်း၊ တစ်ချို့ ဖြစ်စဉ်တွေမှာ တပ်မတော်ဘက်က နိုင်ငံတကာလူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု ဥပဒေတွေကို မလိုက်နာခဲ့ကြောင်း၊ ARSA နဲ့အရပ်သားတွေကို မခွဲခြားဘဲ တိုက်ခိုက်မိခဲ့ ကြောင်း ပြောထားတာပါ။ ဒါ့အပြင် တိုက်ပွဲတွေပြီးတဲ့နောက် လူမရှိတဲ့ရွာတွေကနေ ပစ္စည်းတွေခိုးယူတာ၊ အဆောက်အဦနဲ့ပိုင်ဆိုင်မှုတွေကို ဖျက်ဆီးတာတွေ လုပ်ခဲ့ကြောင်း ပြောခဲ့ပါတယ်။ တပ်မတော်ကို ကာကွယ်ဖို့သွားတာ ဟုတ်မဟုတ်က ဒီစကားတွေ ကြည့်တာနဲ့ သိသာပါတယ်)

Under its 2008 Constitution, Myanmar has a military justice system. Criminal cases against soldiers or officers for possible war crimes committed in Rakhine must be investigated and prosecuted by that system.

This fact reinforces my sense that I should refrain from any action or statement that could undermine the integrity of these ongoing criminal justice processes in Myanmar.

(၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအရ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်ဘက်တရားစီရင်ရေးစနစ်တစ်ခုရှိကြောင်း၊ ရခိုင်မှာဖြစ်ခဲ့တဲ့ စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေအတွက် အဆိုပါစနစ်နဲ့သာ စီရင်ကြောင်း၊ မိမိအနေနဲ့ ဘာမျှလုပ်၍မရကြောင်း ပြောခဲ့တာပါ။ ဒီလိုပြောလိုက်ရင် တပ်မတော်အပေါ်ကိုပဲ အရေးယူစုံစမ်းတာတွေလုပ်ပြီး သူဦးဆောင်တဲ့ အစိုးရကိုအပြစ်တင်တာတွေ လျော့သွားလိမ့်မယ်လို့ ယူဆပြီး ပြောခဲ့ပုံပါပဲ)

Recent cases in the news headlines illustrate that even when military justice works, there can be reversals. This can also happen in Myanmar. As part of the overall efforts of the Myanmar Government to provide justice, a court-martial found that 10 Muslim men had been summarily executed in Inn Din village, one of the 12 locations of serious incidents referred to earlier. It sentenced four officers and three soldiers each to ten years in prison with hard labour. After serving a part of their sentences, they were given a military pardon. Many of us in Myanmar were unhappy with this pardon.

(ပြီးခဲ့တဲ့ဖြစ်စဉ်တွေကိုကြည့်ရင် စစ်ဘက်တရားစီရင်ရေးတွေကြောင့် ပြောင်းပြန်ဖြစ်သွား ခဲ့တဲ့ အနေအထားတွေ ရှိခဲ့ကြောင်း၊ မြန်မာအစိုးရအနေနဲ့ အဘက်ဘက်ကနေ တွန်းအားပေးခဲ့လို့ အင်းဒင်ရွာဖြစ်စဉ်မှာပါဝင်ခဲ့တဲ့ အရာရှိ ၄ ယောက်နဲ့ စစ်သည် ၃ ယောက် ထောင်ဒဏ် ၁၀ နှစ်စီ ကျခဲ့ပေမယ့် စစ်ဘက်လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ကြောင့် သူတို့တွေလွတ်မြောက်သွားခဲ့ကြောင်း၊ အဲဒီလွတ်မြောက်မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး မိမိအပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံကလူအများအပြား စိတ်မချမ်းမမြေ့ဖြစ်ခဲ့ရကြောင်း ပြောခဲ့တာပါ။ ကျွန်တော်ကတော့ အဲ့ဒီလိုပြောတာတွေ့လိုက်မှပဲ စိတ်မချမ်းမသာပိုဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။)

Other cases are undertaken without controversy. In the Mansi case, for example, a court-martial sat close to the location in Kachin State where three internally displaced civilians were killed. It sentenced six soldiers, each to 10 years in prison, in January 2018. Relatives of the victims and local civil society representatives were invited to the sentencing.

( ကချင်ပြည်နယ်မှာ အရပ်သားသုံးယောက်ကို သတ်ခဲ့ပြီး ထောင် ၁၀ နှစ်ကျခဲ့တဲ့ ဖြစ်စဉ် ရှိခဲ့ဖူးကြောင်း ပြောခဲ့တာပါ..။ ဘင်ကိစ္စသွားပြောတဲ့အချိန် ကချင်ပြည်နယ်ကိစ္စကို မဆီမဆိုင်ထည့်ပြောတာဟာ တပ်မတော်အနေနဲ့ တစ်နိုင်ငံလုံးမှာ စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေ ကျူးလွန်နေကြောင်း သွားပြောပြနေသလိုပါပဲ)

The Myanmar government is committed to addressing these challenges. Together with our partners, we are now striving to ensure that all communities enjoy the same fundamental rights. To expedite citizenship verification and application, a mobile team is already in operation.

(မြန်မာအစိုးရအနေနဲ့ ရခိုင်မှာဖြစ်နေတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေကို ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ဖို့ ကတိပြု ထားကြောင်း၊ မိတ်ဖက်အဖွဲ့တွေနဲ့ပူးပေါင်းပြီး ဘင်တွေအပါအားလုံး တူညီတဲ့ အခြေခံအခွင့်အရေးတွေရဖို့ ကြိုးပမ်းလုပ်ဆောင်လျှက်ရှိကြောင်း၊ ဘင်တွေကို နိုင်ငံသား စိစစ်ရေး၊ လျှောက်ထားရေးကိစ္စတွေအတွက် မိုဘိုင်းအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ဖွဲ့ပြီး လုပ်ဆောင် နေလျှက်ရှိကြောင်း ပြောခဲ့တာပါ။ NVC ကတ်အကြောင်း လေ့လာကြည့်ပါ)

All children born in Rakhine, regardless of religious background, are issued with birth certificates. Arrangements have been made to enable more Muslim youth to attend classes at universities across Myanmar. With the support of international and local partners, scholarships will also be made available to students from all communities living in Rakhine.

(ရခိုင်မှာရှိတဲ့ ကလေးအားလုံးကို ဘယ်ဘာသာဝင်ကမွေးတာဖြစ်ဖြစ် မွေးစာရင်းတွေ ထုတ်ပေးလျှက်ရှိကြောင်း၊ မွတ်ဆလင်လူငယ်တွေ တစ်နိုင်ငံလုံးမှာရှိတဲ့ တက္ကသိုလ်တွေ မှာတက်နိုင်ဖို့ အစီအစဉ်တွေ လုပ်ဆောင်လျှက်ရှိကြောင်း၊ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ မိတ်ဘက်တွေနဲ့ ပူးပေါင်းပြီး စကောလားရှစ်တွေ ပေးဖို့ လုပ်နေကြောင်း၊ ပြောခဲ့တာပါ။ )

မူရင်း အင်္ဂလိပ်လိုမိန့်ခွန်းအပြည့်အစုံကိုတော့ အင်တာနက်မှာ အလွယ်တကူရှာတွေ့နိုင်ပါတယ်။ သာမန် အင်္ဂလိပ်စာတတ်သူတွေတောင် အလွယ်တကူ နားလည်ဘာသာပြန်နိုင်ပါတယ်။ အစိုးရအနေနဲ့ တရားဝင် မြန်မာလိုထုတ်ပြန်ပေးဖို့ ပြောကြတာကတော့ ICJ မှာ ရာစုနှစ်လို့ပြောပြီး မြန်မာလိုပြောတဲ့မိန့်ခွန်းမှာ ဆယ်စုနှစ်လို့ ပြောတာတွေ၊ အစိုးရအနေနဲ့ ဘာတာဝန်မှမခံခဲ့တာတွေ၊ ဘင်တွေအခွင့်အရေးအတွက် ကတိပြုခဲ့တာတွေကို တရားဝင်ထုတ်ပြောစေချင်လို့ ပြောကြတာပဲ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

ရလာဒ်ကတော့ ဂမ်ဘီယာတောင်းဆိုတာတွေ အားလုံး လုပ်ပေးခဲ့ရတယ်ဆိုတာတော့ အားလုံးသိပြီးသား ဖြစ်ကြမှာပါ။ ကုန်ကျခဲ့တဲ့ ကုန်ကျစရိတ်တွေကိုလဲ တရားဝင်မထုတ်ပြန်ခဲ့သလို အမှုရှုံးပြီး ဂမ်ဘီယာကို အစီရင်ခံတင်ပြနေရတဲ့ အစီရင်ခံစာတွေမှာ ဘာတွေပါနေမှန်းလဲ တစ်နိုင်ငံလုံး မသိကြပါဘူး