ယူကရိန်းမှသည်

ယူကရိန်းမှသည်

​နောက်ခံ

​နောက်ခံ အ​ကြောင်းအရာမှာ သမိုင်း​ကြောင်းနဲ့ချီပြီး​ပြောရရင်​တော့ ဆုံးနိုင်မှာမဟုတ်လို့ လိုရင်းပဲတင်ပြပါမယ်။ ပထဝီနိုင်ငံ​ရေးအရ ယူကရိန်းဟာ ရုရှားရဲ့ လည်မျိုနဲ့တူပါတယ်။ စစ်​ရေးအရ ဥ​ရောပဘက်က ရုရှားကို တိုက်ချင်ရင် နပိုလီယံ ဟစ်တလာတို့​ခေတ်ကစပြီး ယူကရိန်းဘက်က ဝင်ခဲ့ကြတာပါ။ စီးပွား​ရေးအရလည်း ရုရှားအတွက် အဓိကကျတဲ့ ​ရေနံနဲ့ သဘာဝဓါတ်​ငွေ့ပိုက်လိုင်း​တွေ အများစုရဲ့ ဥ​ရောပထွက်​ပေါက်ပါ။ မဟာဗျူဟာ ​ရေ​ကြောင်းထွက်​ပေါက်အရ ရုရှားရဲ့ တစ်ခုတည်း​သော ​ရေ​မခဲတဲ့ ဆိပ်ကမ်း​တွေရှိတဲ့ ပင်လယ်နက်ထွက်​ပေါက်ကို ယူကရိန်းက ထိပ်က​​နေ စီးထားတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ​ကြောင့် ယူကရိန်းက ရုရှားရဲ့ လည်မျိုဝ လို မရှိမဖြစ် အ​ရေးပါ​နေတာပါ။

ဒီလို​နေရာကို ရုရှားရဲ့ အဓိက ရန်ဘက်ဖြစ်တဲ့ ​အ​နောက်အုပ်စုနေတိုးဘက်က အုပ်စီးနိုင်ဖို့ ကြိုးစား​နေတာကြာပါပြီ။ ဆိုဗီယက်ပြိုကွဲပြီး ယူကရိန်းနိုင်ငံစတင်ဖြစ်တည်လာတဲ့ ၁၉၉၁ခုနှစ်ကစပြီး အ​ရောင်​တော်လှန်​ရေး​တွေနဲ့ စခဲ့တာပါ။ သမ္မတအိုဘားမားလက်ထက် ၂၀၁၄ မှာ ယူကရိန်းက ရုရှားနဲ့အဆင်​ပြေတဲ့ သမ္မတကို လူထုအုံကြွမှုနဲ့ သမ္မတအိမ်​တော်ကို ဝင်စီးပြီးဖြုတ်ချခဲ့ပါတယ်။ ရုရှားဘက်ကလည်း ပင်လယ်နက်ထိပ်မှာ အ​ရေးပါတဲ့ ကရိုင်းမီးယားကျွန်းဆွယ်ကို ယူကရိန်းဆီက နှစ်ရှည်ငှားရမ်းထားရာက​နေ အပြီးသိမ်းသွင်းလိုက်ပါတယ်။ (တကယ်​တော့ ကရိုင်းမီးယားက အရင်ကတည်းက ရုရှားနယ်​မြေပါ။ ကရူးရှက်က ဆိုဗီယက်​ခေတ်မှာ ယူကရိန်း ပြည်နယ်ကို လက်​ဆောင်​ပေးလိုက်တာပါ။) ဒနိုက်ပါမြစ်အ​ရှေ့ဘက်ခြမ်းက ရုရှားနွယ်ဖွား​တွေကလည်း ယူကရိန်းလက်​အောက်က​နေ ခွဲထွက်ဖို့ လှုပ်ရှားပုန်ကန်ခဲ့ကြပါတယ်။

ဒီ​နောက်ပိုင်းမှာ အ​နောက်လိုလားတဲ့သမ္မတ ပိုရိုရှင်ကိုတက်လာပါတယ်။ ​သူက ခြစားလွန်းလို့ လူထုက ​အော့နှလုံးနာလာ​တော့ ကြို​မွေးထားတဲ့ ​နောက်တစ်​ယောက်ကို ဆွဲတင်လိုက်တာ အခုသမ္မတ ရုပ်ရှင်သရုပ်​ဆောင်​ဟောင်း ဇဲလန်းစကီးပါပဲ။ ဇလန်းစကီးရဲ့ စပွန်ဆာက ယူကရိန်း မီဒီယာခရိုနီသူ​ဌေး ကိုလို ​မော့စကီး ဖြစ်ပြီး သူအစုစပ်ပိုင်ဆိုင်တဲ့ ဘူရစ္စမာ ​ရေနံကုမ္ပဏီက အ​မေရိကန်ဒီမိုကရက်​တွေနဲ့ နက်ရှိုင်းတဲ့ ဆက်နွယ်မှုရှိပါတယ်။အထူးသဖြင့် အဲဒီတုန်းက ဒုသမ္မတ ဘိုင်ဒင် ဆိုရင် သားဖြစ်သူ ဟန်တာဘိုင်ဒင် ကို အဲဒီကုမ္ပဏီရဲ့ အကြံ​ပေးအဖြစ် ခန့်ထားခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ကိုလို​မော့စကီးက ဇဲလန်းစကီးကို ပြည်သူ့ဝန်ထမ်းဆိုတဲ့ နိုင်ငံ​ရေးဟာသရုပ်ရှင်ကားနဲ့ ယူကရိန်းက ခြစားအကျင့်ပျက်နိုင်ငံ​ရေးသမား​တွေကို သ​ရော်ထားတဲ့ဇာတ်လမ်းနဲ့ စင်တင်​ပေးခဲ့တယ်။ ၂၀၁၉ သမ္မတ​ရွေး​ကောက်ပွဲမှာလည်း မဲဆွယ်စာရိတ်ကို ​နောက်က​နေ ​တာဝန်ယူ​ထောက်ပံ့​ပေးခဲ့တယ်။ မီဒီယာနည်းနဲ့ ပြိုင်ဖက် လက်ရှိသမ္မတ ပိုရိုရှင်ကို ကို ကြိုတင်သိက္ခါချခဲ့ပြီး အပြတ် အသတ် နိုင်ခဲ့တယ်။ (သို့​သော် သူလည်း ဒီပုတ်ထဲက ဒီပဲ ပါပဲ။ သူ့ရဲ့ ကုမ္ပဏီ ​ငွေစာရင်း​တွေ နိုင်ငံခြားမှာ ဝှက်ထားတာ ပမ်ဒိုရာ ​ပေပါ ​ဖော်​ကောင် ဝက်ဆိုက်က ဖွင့်ချထားတာရှိပါတယ်။)

တိုတို​ပြောရင် ဇဲလန်းစကီးလက်ထက်မှာ ယူကရိန်းကို ​နေတိုးထဲ ဝင်ဖို့ ကြိုးစားလာတယ်။ သူ့လည်မျိုကို ​နေတိုးက ဓါးနဲ့လာ​ထောက်မှာ မခံနိုင်တဲ့ ရုရှားက ယူကရိန်းကို လက်မခံဖို့ ​နေတိုးကို ​တောင်းဆိုတာ လက်မခံ​တော့ အခုလို ဖြစ်လာ​တော့တာပါပဲ။

လက်ရှိအ​နေအထား

မတ်လ ၃ရက်​နေ့အထိ လက်ရှိအ​နေအထားက​တော့ မီးစတစ်ဘက် ​ရေမှုတ်တစ်ဘက် လို့​ပြောရမှာပါ။ တစ်ဘက်က ဘဲလာရုစ်နယ်စပ်မှာ နှစ်နိုင်​ငံဆွေးနွေးပွဲ​တွေ လုပ်​နေသလို၊ တစ်ဘက်မှာလည်း စစ်တိုက်​နေကြပါတယ်။

​ဆွေး​နွေးပွဲက သိပ် အ​ရွေ့မရှိလှပါဘူး။ ​မြေပြင်မှာ​တော့ ရုရှား​တွေက ယူကရိန်းအ​ရှေ့ခြမ်းကို ကဏန်းလက်မ လို ညှပ်ပူးညှပ်ပိတ် ဝန်းပတ် သိမ်းယူလာပြီး ပင်လယ်ကမ်း​ခြေဘက်က ဆိပ်ကမ်းမြို့တစ်မြို့က​တော့ ရုရှားလက်​အောက် လုံးဝ ​ရောက်သွားပါတယ်။ စစ်​ရေးအရ အရှိန်မြှင့် တိုက်လာတာလည်း ​တွေ့ရပါတယ်။ ယူကရိန်းမြို့​တော် ကိဗ်က​တော့ ပတ်ဝိုင်းခံထားရတဲ့သ​​ဘောရှိပြီး၊ပြင်းထန်တဲ့ လက်နက်ကြီး​တွေ စတင်သုံးလာ​တာ ​တွေ့ပါတယ်။

နှစ်ဘက် ဦးတည်ချက်များ

ရုရှားသမ္မတ ပူတင်အတွက်က​တော့ ဒီစစ်ပွဲဟာ ယူကရိန်းကို အပြီးသိမ်းဖို့လို့ မမြင်ပါဘူး။ သူ့မှာ ကန့်သတ်ရည်မှန်းချက်ရှိပုံရပါတယ်။ ဒါ​ကြောင့် စစ်ပွဲလို့မသုံးဘူး။ အကြွင်းမဲ့စစ် အဖြစ် စစ်​ကြေငြာချက်မလုပ်ဘူး။ အထူးစစ်ဆင်​ရေးလို့ပဲသုံးတာ​တွေ့ပါတယ်။

သူ့ရည်မှန်းချက်​တွေက​တော့ နိုင်ငံ​ရေးအရဆိုရင် ယူကရိန်းမှာ အ​နောက်ဩဇာခံအစိုးရကိုဖြုတ်ချပြီး ရုရှားနဲ့ အလွမ်းသင့်မယ့်သူကို တင်​ပေး​ရေး ဖြစ်မှာပါ။ စစ်​ရေးအရဆိုရင်​တော့ ရုရှာနွယ်ဖွား​တွေ အများစု​နေထိုင်ကြတဲ့ ဒနိုက်ပါမြစ် အ​ရှေ့ခြမ်း ရုရှားနဲ့ကပ်လျက်နယ်​မြေ​တွေကို သိမ်းယူပြီး ခွဲထွက်နယ်​မြေထူ​​ထောင်​ပေး​ရေး ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ (​နောက်တစ်ဆင့်ကျမှ အဲဒီနယ်​မြေ​တွေကို ရုရှားနိုင်ငံထဲ ​ပေါင်းစည်းလိုက်နိုင်ပါတယ်။)

ဒီရည်မှန်းချက်​တွေကို ​ဖော်ဆောင်ဖို့ စစ်​ရေးအင်အားနဲ့ ​စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှု နှစ်ခု​ပေါင်းပြီး အင်အားကို ကျွမ်းကျင်လိမ္မာစွာ smart power အသုံးချပြီး လုပ်ကိုင်​နေပုံရပါတယ်။

ဒီ မှန်းဆချက်ကို အ​ထောက်အကူပြု​နေတာက​တော့ အခုအချိန်အထိ မြို့​တော် ကိဗ် ကို ဝိုင်းရုံပဲ ဝိုင်းထားတာရယ်။ မြို့သိမ်းနယ်သိမ်း တိုက်ပွဲ​တွေကို ဒနိုက်ပါမြစ် အ​ရှေ့ခြမ်းမှာပဲ အာရုံစိုက် လုပ်​နေတာရယ်ကို ​တွေ့ရမှာပါ။

ယူကရိန်းသမ္မတ ဇဲလန်းစကီးရဲ့ ရည်မှန်းချက်က​​တော့ ရှင်းပါတယ်။ ရုရှားကို နျူကလီယာပိုင်တဲ့ စစ်အင်အားကြီးကို သမားရိုးကျနည်းနဲ့ ဘယ်လိုမှ မနိုင်နိုင်ဘူး။ ဘယ်နိုင်ငံ စစ်အုပ်စုကမှလည်း ဝင်ကူတိုက်​ပေးမှာ မဟုတ်ဘူး။ ဒါ​ကြောင့် ပြည်သူ့စစ်မဟာဗျူဟာနဲ့ မြို့ပြ​ပျောက်ကြားပုံစံ သွားရမယ်။ အ​နောက်အုပ်စုရဲ့ ရုပ်ဝတ္ထုနဲ့ နိုင်ငံ​ရေး၊ စီးပွား​ရေး၊ မီဒီယာအားကို ရနိုင်သမျှယူမယ်။ မိန်းမနဲ့က​လေး​တွေကို ဒုက္ခသည်အဖြစ် အ​နောက်နိုင်ငံ​တွေမှာ​ရှောင်ခိုင်းထားပြီး ​ရေရှည်စစ် protracted war၊ အမှည့်​ခြွေစစ် war of attrition ဆင်နွှဲမယ်။ ရုရှားနဲ့​ဝေးပြီး အ​နောက်မဟာမိတ်​တွေနဲ့နီးတဲ့ Lviv မြို့ကို အ​ခြေခံပြီး ခံစစ်ဆင်မယ်။ နိုင်ငံခြားတပ်ဖွဲ့​တွေကို ဗော်လံတီယာ အ​ပျော်တမ်းတပ်ဆိုပြီး ကိုရီးယားစစ်ပွဲကာလတုန်းက တရုတ်​တွေဝင်သလို၊ ကုလသမဂ္ဂ တပ် အမည်ခံပြီး အ​မေရိကန်​တွေ ဝင်သလို ​ဖိတ်​ခေါ်ပြီး တိုက်မယ်။ ​ရေရှည်စစ် ဆင်နွှဲ နိုင်​အောင် ​အချိန်ဆွဲနိုင်ဖို့နဲ့ နိုင်ငံ​ရေး စင်မြင့်အဖြစ် နာမည်​ကောင်းရယူဖို့ စေ့စပ်​ဆွေး​နွေးပွဲကို အသုံးချမယ်။

ဒီလိုနဲ့ နှစ်ဘက်စလုံးက ကိုယ့် အကျိုးစီးပွားအတွက် ကိုယ်စီအကြံ​တွေနဲ့ အကွက်ဆင်​နေကြတာကို မြင်​နေရပါတယ်။

ရှု​ထောင့်​ပေါင်းစုံမှ သုံးသပ်ချက်

ဒီစစ်ပွဲက စစ်​ရေးအမြင်နဲ့ကြည့်ရင် အလွန်စိတ်ဝင်စားဖို့​ကောင်းပါတယ်။ စစ်သ​ဘောတရား milirary doctrine ​တွေအရ စစ်စတင်တာနဲ့ ပစ်အားနဲ့စစ်ကစားမှုကို သာလွန်အင်အားသုံးပြီး ရန်သူကို ​ခြောက်ခြားတုန်လှုပ်​အောင် shock and awe လုပ်ရမယ်။ ရန်သူရဲ့ တိုက်ပွဲဝင်စိတ်ဓါတ် will to fight ကို ရိုက်ချိုးပြီး အ​ခြေအ​နေဖန်တီးနိုင်ခွင့် initiative ကို မိမိဘက်မှာ အမြဲရှိ​စေရမယ်။

ဒါ​ကြောင့် အ​မေရိကန်ဆိုရင် ပင်လယ်ကွေ့ စစ်ပွဲကာလတုန်းက သူ့ရဲ့ ​လေကြည်း စစ်ဆင်မှု Air Land Warfare သ​ဘောတရားမှာ ပွဲစတာနဲ့ ရန်သူ့ ​ရှေ့တန်းတပ်ဖွဲ့ကို အခု​နောက်ပိုင်း ရုရှားစသုံးလာတဲ့ ​ပေါင်၅၀၀၀ သာမိုဘားရစ် ဗုံး​တွေသုံးပြီး တိုက်စိတ်ကို ရိုက်ချိုးပစ်ခဲ့တယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာ ​နောက်တန်းဌာနချုပ်ရဲ့ ကွပ်ကဲထိန်းချုပ်ဆက်သွယ် ​ထောက်လှမ်းမှု C4ISR စနစ်ကို ​လေ​ကြောင်းက​နေ တိုက်ခိုက်ဖျက်ဆီးလိုက်တယ်။ ​ထောက်ပံ့​ရေးစနစ်ကို ကြားဖြတ်​ချေမှုန်းတယ်။ နည်းပညာမယှဉ်နိုင်တဲ့ အီရတ်တပ်ဖွဲ့​တွေ အချိန်တိုအတွင်း တပ်ပျက်သွားခဲ့တာပါ။ ၁၉၉၉ ကိုဆိုဗိုစစ်ပွဲတုန်းကလည်း မဟာဗျူဟာ​မြောက်ဗုံးကြဲမှုဆိုပြီး စစ်​​မြေပြင်မဟုတ်တဲ့ ဆားဗီးယားမြို့​တော် ဘဲဂရိတ်ရဲ့ ​ရေမီး​ထောက်ပံ့​ရေးလမ်း​ကြောင်း​တွေအားလုံးကို ဗုံးကြဲ ပစ်တာ တရုတ်သံရုံး​တောင်မှ အဆစ်ပါသွားပါသေးတယ်။

အခု ကိုပူတင် က​တော့ သ​ဘော​ကောင်းလှစွာနဲ့ အဲတာမျိုး​တွေ ဘာမှ မလုပ်​သေးဘူး။ ယူကရိန်းမှာ စစ်ဖြစ်တယ်သာဆိုတာ မီးလည်းမပျက်၊​ရေလည်းမပျက်၊ မီးရထား​တွေလည်း ​​ပြေးဆွဲမြဲ။ ​ထောက်ပို့လမ်း​ကြောင်း လမ်းတံတား​တွေလည်း အဖျက်မခံရ​သေး။ တယ်လီဖုန်း အင်တာနက်​တွေလည်း မပြတ်​သေး၊ ရုပ်မြင်သံကြားတာဝါတိုင်​တောင် မ​နေ့တစ်​နေ့ကမှ ပစ်ချိုးခံရတာ​တွေ့ပါတယ်။

ဒါတင်ပဲလားဆို​တော့ ​ခြေလျင် တင့် ပူး​ပေါင်းစစ်ဆင်​ရေးထုံးစံ အရ ​ခြေလျင်က တင့်ကို ရန်သူ့တင့်ဖျက်ရန်က ကာကွယ်​ပေးရမယ်။ အဲတာလည်း မ​တွေ့ဘူး။ ရုရှားတင့်​တွေက ဥ​ရောပက ​ထောက်ပံ့တဲ့ ပဲ့ထိန်းဒုံးစာ​တွေ ခဏခဏမိ​နေတာ​တွေ့ရတယ်။ ရုရှားတင့်တပ်ဖွဲ့​တွေက ယူကရိန်းပြည်သူ​တွေ လက်ဗလာနဲ့ ​ရှေ့က​နေ တားပြီးဆဲ​နေတာ​တောင် ရပ်​ပေးထားတာ​တွေ့​နေရပါတယ်။ ​ခြေလျင်စစ်သားတစ်​ယောက်ဆိုလည်း ယူကရိန်း က​လေးမ​လေးက လက်သီးနဲ့ရွယ်ပြီး ​နောက်ကလိုက်​အော်ဟစ်​ရန်လုပ်နေတာ​တောင် ဘာမှပြန်မလုပ်ဘူး။ ဒီလိုပုံစံမျိုး ဒုတိယကမ္ဘာစစ်​နောက်ပိုင်း ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဗီယက်နမ်၊ အာဖဂန်၊အီရတ်၊ လစ်ဗျား၊ ဆီးရီးယား၊ ယီမင်၊ စတဲ့ ဘယ်စစ်ပွဲ မှာမှ မ​တွေ့ဖူးခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီမှာ​တော့ မသင်္ကာရင် အရင်ပစ် ​နောက်မှ​မေး Shoot first, ask later မူကို ကျင့်သုံးခဲ့ကြတာပါပဲ။

အဲ​တော့ အခုစစ်ပွဲမှာ ရုရှားဘက်က ယဉ်​ကျေးတဲ့စစ်ပွဲ civilized war ပုံစံမျိုးကို (အခုအထိ) ကျင့်သုံး​နေတယ်လို့ မြင်​​နေရပါတယ်။ အဲတာကိုက ဆန်းတယ်လို့​ပြောရမှာပါ။ တကယ်​တော့ စစ်တိုက်တယ်ဆိုတာ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်တဲ့ အလုပ်တစ်ခုပါ။ စစ်ဦးဘီလူးလို့ ဆိုကြပါတယ်။ ယဉ်​ကျေးတဲ့စစ်ပွဲ ဆိုတာက ဘုန်းကြီးနဲ့ဘီး ဆိုတာလို နည်းနည်း ခွကျတဲ့ ဆန့်ကျင်တွဲဖက် oxymoron အသုံးမျိုးပါပဲ။ အခုဟာက အလယ်​ခေတ် စစ်သူရဲ​ကောင်း knight ​တွေ စစ်တိုက်သလို အရပ်သား​တွေ မထိခိုက်​စေဘဲ စစ်သည်ချင်း စီးချင်းထိုးကြတဲ့ ပုံစံမျိုး လုပ်လာတာ​တွေ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကလည်း ရုရှား​တွေဘက်က အ​ကြောင်းရှိပါတယ်။ သူတို့ကို ကျူး​ကျော်သူဆိုပြီး အ​နောက်အုပ်စုနဲ့ ကမ္ဘာ့မီဒီယာ​တွေမှာ ပုံ​ဖော်ခံထားရတယ်။ နိုင်တကာဥပ​ဒေအရလည်း အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်နိုင်ငံတစ်ခုကို မိမိကိုယ်ကိုယ်ခုခံခွင့်ကလွဲလို့ စစ်ပြုခွင့်​ပေးမထားဘူး။ အခု​ခေတ်ကလည်း လူတိုင်းက ဖုန်းကိုယ်စီနဲ့ မီဒီယာသမားဖြစ်​နေကြ​တော့ အစစ အရာရာ သတိထား​နေကြရတာပါ။ ၁၉၄၉ခုနှစ် စစ်ဆင်နွှဲမှုဆိုင်ရာ ဂျီနီဗာကွန်ဗင်းရှင်းအရ စစ်ဆင်နွှဲရာမှာ အရပ်သား​တွေကို ကာကွယ်​ပေးထား​တော့ အထိန်းမတတ်ရင် စစ်ရာဇဝတ်မှုက ​စောင့်​နေမှာပါ။

ဘက်စုံစစ်ပွဲအသွင်

ယူကရိန်း​တွေဘက်ကျ​တော့လည်း ဒါက မီဒီယာစစ်ပွဲ၊ ဥပ​ဒေစစ်ပွဲနဲ့ သံတမန်​ရေး၊နိုင်ငံ​ရေး၊ စီးပွား​ရေး စစ်ဆင်မှု​တွေ ​ပေါင်းစပ်ထားတဲ့ ဘက်စုံစစ်ပွဲ ဆင်နွှဲနေတာဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်​တော့ ယူကရိန်းဆိုတာက ကြားခံနယ်ရုပ်မျှသာပါပဲ။ ​နောက်ကွယ်က ကြိုးကိုင်လှုပ်ရှား​နေတာက​တော့ အ​နောက်အုပ်စုပါ။ ဒီအ​နောက်အုပ်စုက​တော့ ဦး​မော့​ခေါင်း​ထောင်လာတဲ့ ရုရှားကို အထူးသဖြင့် ​ခေါင်းမာပြီး သ​ဘောထားပြင်းထန်တဲ့ သမ္မတပူတင်ကို ဖြစ်နိုင်သမျှ နည်းလမ်း​ပေါင်းစုံနဲ့ ဒီတစ်ကြိမ်မှာ ဝိုင်းပြီး ဆွမ်းကြီး​လောင်းရင်း အပြီသိပ်ချင်တဲ့ သ​ဘောပါပဲ။

ဒီ​နေရာမှာလည်း ဒီတစ်ခါက အ​တော်ထူးခြားပါတယ်။ ရုရှားကို သင်းကွဲ အထီးကျန်ဖြစ်​​စေဖို့ ဘက်စုံ ​ထောင့်စုံက ဝိုင်းတိုက်​နေကြတာ​တွေ့ရပါတယ်။ စီးပွား​ရေးနဲ့ ဘဏ္ဍာ​ရေးပိတ်ဆို့မှု​ပေါင်းစုံ၊ သံခင်းတမန်ခင်းအရ ရုရှားကို ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံ​ရေး​ကောင်စီက ထုတ်ပယ်ဖို့၊ ကုလ အ​ထွေ​ထွေညီလာခံမှာ ပြစ်တင်ရှုတ်ချ၊ လူ့အခွင့်အ​ရေး​ကောင်စီမှာ အ​ရေးယူဖိုလုပ်၊ ICC တရားရုံးမှာ စစ်ရာဇဝတ်မှုနဲ့ တရားစွဲ၊ အားကစားအဖွဲ့​ပေါင်းစုံက သပိတ်​မှောက် ထုတ်ပယ်၊ ရုရှား​လေ​ကြောင်းလိုင်း​တွေကို ဖြတ်​ကျော်ပျံသန်းခွင့်ပိတ်။ သူတို့ကို အကြီးအကျယ်ထိခိုက်မယ့် စွမ်းအင်​ရေနံ ဝယ်ယူ​ရေးကိစ္စမျိုးကလွဲလို့ ရုရှားကို ကမ္ဘာ့အသိုက်အဝန်းက​နေ ဝိုင်းဝန်းတိုက်ခိုက် ဖယ်ထုတ်ချင်ကြတဲ့သ​ဘောမျိုး​တွေ့လာရပါတယ်။ ​နောက်ဆုံး သစ်ပင်သက်တမ်းရှည်ပြိုင်ပွဲမှာ​တောင်မှ ရုရှားက သက်တမ်းနှစ်၁၈၀​ကျော် သစ်ပင်အိုကြီးကို ပြိုင်ပွဲက ထုတ်ပယ်လိုက်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ရုရှားကို ကမ္ဘာ့ မ​ကောင်းဆိုးဝါး ကျူး​ကျော်သူ၊အပြစ်မဲ့အရပ်သား​တွေကို မညှာမတာ သိမ်းကြုံး သတ်ဖြတ်​နေသူ ဆိုတဲ့ ပုံရိပ်​​ဖော်ပြီး Demonization ဘီလူးသရဲ လို့ တစ်ကမ္ဘာလုံးကမြင်လာ​အောင် မီဒီယာနည်းလမ်း​ပေါင်းစုံနဲ့ လုပ်​နေကြတာ​တွေ့ပါတယ်။

သုံးသပ်ချက်နှင့် ​ရှေ့အလားအလာ

ဒီစစ်ပွဲက ရုရှားနဲ့ ယူကရိန်းတို့အကြားက စစ်ပွဲ သက်သက် မျှ မဟုတ်ပါဘူး။ သ​ဘောတရား​​ရေးအရဆိုရင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လစ်ဘရယ်ဝါဒနဲ့ လက်​တွေ့ သရုပ်မှန် အမျိုးသား​ရေး အထိုင်တို့ ထိပ်တိုက်​တွေ့ကြတဲ့ပွဲပါ။

နိုင်ံငံတကာ ဆက်ဆံ​ရေး နဲ့ ပထဝီနိုင်ငံ​ရေးအမြင်အရ ကြည့်ရင်​တော့ နှုတ်ခမ်းသားနယ်​မြေအင်အားစုကြီး (အ​မေရိကန်+ ဥ​ရောပ) နဲ့ အင်အား​တောင့်တင်းလာတဲ့ နှလုံးသားနယ်​မြေ အင်အားစု (ရုရှား+တရုတ်) တို့ အတိအလင်း အားပြိုင်ကြတဲ့ ပွဲပါ။

ဘက်စုံစစ်ပွဲအမြင်နဲ့ကြည့်ရင် စစ်​ရေးအရ အားသာတဲ့ ရုရှားရဲ့ အင်အားအမာ နဲ့ စစ်မတိုက်ချင်တဲ့ အ​နောက်အုပ်စုရဲ့ အင်အားအ​ပျော့တို့ရဲ့ တိုက်ပွဲပါ။

​ရှေ့ဆက်ပြီး ဘာဖြစ်ကြမလဲ သုံးသပ်ရရင်​တော့ ယူကရိန်း အ​ရေးမှာ ပူတင်က ယူကရိန်း အ​ရှေ့ခြမ်းကို​တော့ ဖြစ်တဲ့နည်းနဲ့ အရယူမယ်လို့ မှန်းဆရပါတယ်။ ကိဗ်မြို့​တော်ရဲ့ ကံကြမ္မာနဲ့ နိုင်ငံ​ရေး​ဖြေရှင်းချက်က​တော့ စစ်​ရေးချိန်ခွင်လျှာအ​ပြောင်းအလဲနဲ့ ​ဆွေး​နွေးပွဲရလဒ်​အပေါ် မူတည်ပါလိမ့်မယ်။ ​နောက်ဆုံးအထိ ဘယ်ဘက်က​တောင့်ခံနိုင်မလဲဆိုတဲ့အချက်က စကား​ပြောပါလိမ့်မယ်။

စီးပွား​ရေးစစ်ပွဲမှာ​တော့ ရုရှားနဲ့အ​နောက်အုပ်စု နှစ်ဘက်စလုံးနာပါလိမ့်မယ်။ ရုရှားဘက်က ခံသာမှာက​တော့ စစ်​ကြောင့်​ရေနံ​ဈေးတက်ရင် ​တစ်ရက်ကို ရေနံစည်၅သန်း​လောက် တင်ပို့​နေတဲ့ ရုရှားအတွက် ​ရေနံဝင်ငွေတိုးလာတာက​နေ ခုသာခံသာရှိနိုင်ပါတယ်။ ​ရေနံဝယ်သုံးရတဲ့ အ​နောက်အုပ်စုဝင်​တွေ၊တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ ကျန်ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ​တွေက​တော့ ​လောင်စာ​ဈေးတက်မှုနဲ့အတူ စီးပွား​ရေး အကြပ်အတည်း ​တွေ့ကြရနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီကမှ နိုင်ငံ​ရေး မတည်ငြိမ်မှု​တွေလည်း ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

နိုင်ငံတကာနိုင်ငံရေးမှာ​တော့ ကမ္ဘာပြားခဲ့တဲ့ ဂလိုဘယ်လိုက်​​ဇေးရှင်း​ခေတ်က​နေ နှစ်ဘက် အုပ်လိုက်ကြီး လက်တွဲဖြုတ် နှစ်ခြမ်းကွဲသွားကြမယ့် decoupling ဘက်ကို လုံးလုံးလျားလျား ဦးတည်သွားနိုင်ပါတယ်။

ကမ္ဘာကြီးနှစ်ခြမ်းအကွဲမှာ ကုလသမဂ္ဂနဲ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ​​ငွေကြေးစနစ်၊ လူလုပ် အသိဉာဏ် သတင်းနည်းပညာ၊ ကုန်သွယ်မှု၊ အားကစား၊စတဲ့ ကမ္ဘာ့ အစီအစဉ် ပုံစံကြီးတစ်ခုလုံးလည်း တစ်နွယ်ငင်တစ်စင်ပါ အကုန်လိုက်ပြီး ကွဲသွားနိုင်ပါတယ်။

နိဂုံးချုပ်ရရင်​တော့ ဒီစစ်ပွဲဟာ ကံမ​ကောင်း အ​ကြောင်းမလှရင် အရင်ကတည်းက ကွဲချင်ချင်ဖြစ်​နေတဲ့ ကမ္ဘာ့ အ​နေအထား ကို ဖြိုချပစ်နိုင်တဲ့ အလှည့်အ​ပြောင်းတစ်ခုဖြစ်သွားနိုင်ပြီး အနာဂတ်မှာ ပဋိပက္ခ​တွေအပြည့်နဲ့ မတည်ငြိမ်တဲ့ကမ္ဘာကြီးကို ​တွေ့မြင်ရဖွယ်ရှိပါတယ်။ ကြားထဲက ​မြေစာပင်နိုင်ငံ​လေး​တွေက​တော့ ​တောင်လဲရာမြက်ပြတ်ရမယ့်​ဘေးက မိမိတို့နိုင်ငံပါမသွားရ​လေ​အောင် မနည်းရပ်တည်ကြိုးပမ်းရမယ့် မုန်တိုင်းထန်ကာလ​တွေအတွက်ပြင်ဆင်ကြရ​တော့မှာဖြစ်​ကြောင်း သုံးသပ်ရပါတယ်။

ဦးကိုကိုလှိုင်